، قرار بود روز شنبه (۱۳ اردیبهشت) دور چهارم مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا برگزار شود. اگرچه محل برگزاری نشست قطعی نبود اما روز چهارشنبه عباس عراقچی در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری موج اعلام کرد احتمالاً این جلسه در رم خواهد بود. نکته دیگری که در این گفتگو مشخص شد، اعلام برگزاری مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس بود.

این در حالی است که هفته گذشته عراقچی ابراز تمایل کرده بود حاضر است برای رایزنی در خصوص مذاکرات هسته‌ای با اروپا، به این کشورها سفر کند. در خصوص همین موضوع، روز دوشنبه اسماعیل بقایی در نشست خبری خود با خبرنگاران تصریح کرد عدم حضور اروپا در گفتگوهای هسته‌ای بنا به خواست خودشان بوده و البته هنوز آنها پاسخی به درخواست وزیرخارجه ندادند. با این حال به نظر می‌رسید چانه زنی ها نتیجه داده و قرار است روز جمعه (۱۲ اردیبهشت) این ملاقات با تروئیکای اروپایی برگزار شود. ولی شب پنجشنبه در خبری که عراقچی در شبکه ایکس منتشر کرد گفت مذاکرات با آمریکا بنا به دلایل لجستیکی و فنی به تعویق افتاده و همچنین قرار نیست روز جمعه دیدار با اروپا هم برگزار شود.

وی تاکید کرد: «ما بیش از هر زمان دیگری مصمم به دستیابی به یک توافق عادلانه و متوازن هستیم: توافقی که پایان تحریم‌ها را تضمین و در خصوص اینکه برنامه هسته‌ای ایران برای همیشه صلح‌آمیز خواهد ماند اعتمادسازی کند، ضمن آنکه تضمین شود حقوق ایران به طور کامل رعایت خواهد شد.»

این سخنان به معنای ادامه روند دیپلماسی است ضمن اینکه سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم اعلام کرد گفتگوها در آینده نزدیک برگزار میشود. با این حال جو روانی ناشی بهم ریختن تکه های پازل مناسبات دیپلماتیک، موجب شد تا بازار ارز در شب پنجشنبه ملتهب شود و قیمت دلار با جهش چهار هزار تومانی روبرو گردد. از سویی چند خبر داخلی آمریکا در رابطه با تغییر چینش اعضای کابینه ترامپ گمانه زنی ها در خصوص آینده گفتگوها با تهران را افزایش داد. کنار زدن والتز، جایگزینی روبینو به عنوان مشاور در عین حالی که وزیر خارجه نیز هست و همچنین مواضع ضد و نقیض در خصوص عملکرد ویتکاف نشان داد ترامپ خواهان تغییراتی در شکل پیشبرد دیپلماسی دولتش است. البته باید تصریح شود این تغییر منحصر به رویکرد ترامپ در خصوص جمهوری اسلامی ایران نیست و مسئله جنگ اوکراین و غزه را نیز دربر می‌گیرد.

در میانه این اتفاقات، موضع شدید ترامپ در خصوص مقابله با هرگونه خرید نفت و مشتقات نفتی از ایران مانند محصولات پتروشیمی، نگرانی هایی را در خصوص سرنوشت مذاکرات به وجود آورد. وی اعلام کرد هر کشوری از ایران نفت و مشتقات نفتی بخرد مشمول تحریم های ثانویه میشود و دیگر امکان معامله و تجارت با آمریکا را نخواهد داشت. این اظهارات در شرایطی عنوان شد که روز سه شنبه نیز ۱۲ فرد و نهاد ایرانی و چینی نیز به اتهام همکاری در خرید و حمل ماده اولیه سوخت موشک توسط آمریکا تحریم شدند. در واکنش به این موضوع، عراقچی در گفتگو با خبرنگار موج تصریح کرد: «این تحریم‌ها در فضای مذاکرات پیام منفی دارد. وقتی طرف‌های مقابل در جریان گفت‌وگوها دست به اقدامات تحریک‌آمیز می‌زنند، این مسئله می‌تواند جدیت آن‌ها را زیر سوال ببرد.»

وی با اشاره به فضای داخلی آمریکا افزود: «ما در جریان هستیم که در آمریکا دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و اختلافاتی میان گروه‌های سیاسی و لابی‌های مختلف شکل گرفته است. این موضوعات را با دقت رصد می‌کنیم و بر اساس آن تصمیم‌گیری خواهیم کرد.»

نکته کلیدی در مواضع اخیر وزیرخارجه کشورمان تاکید ویژه وی بر تمایل تهران به ادامه مذاکرات و اعتماد سازی در خصوص صلح آمیز بودن فعالیت های هسته ای ایران است. در واقع جمهوری اسلامی ایران تلاش دارد به کشورهای دنیا و افکار عمومی نشان دهد مشکلی با گفتگو، شفاف سازی، اجازه دسترسی به تاسیسات هسته‌ای خود و روشن شدن ماهیت این فعالیت ها ندارد اما اگر روند شکل گرفته با آمریکا به بن بست برسد، مسئولش ایران نیست. با این حال فضای کنونی کمی مبهم است. مشخص نیست چگونه قرار است درخواست اولیه ایران برای رفع تحریم ها اجرایی شود در عین حالی که شاهد هستیم هر چند روز یکبار وزارت خزانه‌داری آمریکا به بهانه های مختلف تحریم هایی اعمال میکند.

سخنان تهاجمی ترامپ در خصوص خرید نفت و حتی مشتقات نفتی از ایران هم پالس مثبتی ندارد. مدیریت این فضا با تیم مذاکره‌کننده، اعضای وزارت خارجه و البته تا حدی میانجی این گفتگوها یعنی عمان است. امید است که شرایط به نحوی پیش رود که منافع ملی ایران محقق شود. هرچند که با ضریب اطمینان بالا می توان گفت ترامپ پس از موفقیتی که در خصوص اوکراین و عقد قرارداد با زلنسکی به دست آورد، جوگیرانه تلاش میکند همان شرایط را در خصوص جمهوری اسلامی اعمال کند.ولی تفاوت بین ایران و اوکراین از زمین تا آسمان است.